Zmiany w prawie często wymuszają nasze decyzje życiowe i zawodowe. Duży wpływ będą miały na nas nowe stawki podatkowe, a codzienne emocje wywołają surowsze kary za wykroczenia drogowe.
Przyszły rok jest pierwszym, w którym emeryci dostaną pierwsze wypłaty z otwartych funduszy emerytalnych.
CŁO
Prezent od Unii
Od grudnia 2008 r. mieszkańcy spoza wspólnoty europejskiej mogą więcej przywieźć do krajów unijnych, a Europejczycy płacą mniejsze cła za drobne zakupy przez internet, zrobione w tzw. krajach trzecich.
Od 1 grudnia wzrosła z 22 do 150 euro kwota zwolniona od cła za zawartość przesyłek zawierających towary niewielkiej wartości, wysłane spoza krajów unijnych do mieszkańców UE. - To oznacza, że paczki, które przyjdą do nas na święta, na przykład z Rosji, mogą zawierać upominki zwolnione od cła wartości do 150 euro - tłumaczy rzeczniczka Izby Celnej w Rzepinie Beata Downar-Zapolska. To samo dotyczy zakupów zrobionych przez Europejczyków w internecie.
Zwiększyły się też średnio dwukrotnie limity przewozowe na prezenty i upominki przewożone przez podróżnych (ze 175 do 430 euro) w ruchu lotniczym i morskim oraz do 300 euro w ruchu lądowym). Teraz na przykład można bez cła wwieźć do krajów unijnych 4 litry wina i 16 litrów piwa.
Wyjątek stanowią papierosy, bo tu limity dla osób spoza UE zmniejszono. Teraz w ruchu lotniczym i morskim mogą one przywieźć do 200 sztuk papierosów na jedną dorosłą osobę, a w ruchu lądowym - 40 sztuk.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady (WE) nr 274/2008 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 918/83 ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych.
EMERYTURY
Drugi filar
Urodzone w 1949 r. kobiety otrzymają wraz z emeryturą z ZUS, emeryturę okresową z OFE. Mężczyźni taką emeryturę dostaną dopiero od 2014 r. Nowa emerytura obliczana będzie przez podzielenie kapitału emerytalnego przez przeciętne trwanie dalszego życia. Tablice wiekowe będą wspólne dla kobiet i mężczyzn, co oznacza korzystniejsze emerytury dla kobiet, które statystycznie żyją dłużej.
Emerytura z OFE będzie waloryzowana tak, jak emerytura z ZUS. Gdy kobieta skończy 65 lat, jej kapitał z OFE przeniesiony zostanie do zakładu emerytalnego, który płacić będzie świadczenie dożywotnio. Jeśli kapitał w OFE będzie mniejszy niż 20-krotność zasiłku pielęgnacyjnego (obecnie 3.263 zł), kobieta nie dostanie emerytury okresowej, a pieniądze trafią do ZUS i dodane będą do emerytury z I filara.
Przeliczanie według nowych zasad
Od nowego roku emeryci będą mogli wystąpić o przeliczenie świadczeń. Możliwość taka dotyczy emerytów i rencistów, którym z braku dokumentów płacowych z powodu np. zniszczenia archiwum zakładowego, ZUS wyliczył zaniżone emerytury czy renty. Jeśli nie byli w stanie wykazać swoich zarobków i składek z 10 kolejnych lat czy też wybranych z 20 lat z całego okresu zatrudnienia, ZUS uznawał, że nie mieli dochodu i do wyliczenia wskaźnika wymiaru świadczenia przyjmował zero.
Z tego samego powodu stracili też przyszli emeryci, którym z braku dokumentów płacowych wyliczono zaniżony kapitał początkowy. Zmieniona ustawa emerytalna przewiduje, że w sytuacji gdy emeryt czy rencista nie może udokumentować zarobków, a tylko zatrudnienie w danym miesiącu czy roku, jako podstawę wyliczenia świadczenia przyjmie się obowiązujące wtedy najniższe krajowe wynagrodzenie. Dotyczyć to będzie już przyznanych świadczeń oraz przyszłych emerytur, ustalanych według dotychczasowych i nowych zasad. Zmieniona ustawa obowiązywać będzie od 1 stycznia i dopiero wtedy emeryci będą mogli występować do ZUS z wnioskiem o przeliczenie. Będą mieli na to rok.
Emeryt nie musi odchodzić z pracy
Ustawa o emeryturach kapitałowych wprowadziła zasadę korzystną dla wcześniejszych emerytów. Osoby które już spełniły lub do końca roku 2008 uzyskają warunki przejścia na taką emeryturę, nie będą musiały zwalniać się z pracy, aby ją dostać. Jeśli ktoś dostał już prawo do takiej emerytury, ale ją zawiesił, bo się nie zwolnił z pracy, może wystąpić do ZUS o odwieszenie emerytury. Trzeba będzie tylko złożyć w ZUS wniosek, o czym zresztą ZUS sam poinformuje.
Pobierając emeryturę i pracując trzeba będzie jednak liczyć zarobki, aby nie przekroczyć progów dochodowych, których przekroczenie spowoduje zmniejszenie lub zawieszenie emerytury.
Wyższe wypłaty
Kolejna dobra wiadomość dla emerytów i rencistów jest taka, że od stycznia ich świadczenia wzrosną, bo podatek dochodowy PIT maleje z 19 na 18 proc. Z tego procenta nie będzie dużych pieniędzy, ale w marcu emeryci i renciści dostaną waloryzację i szacuje się, że wyniesie ona 6,4 proc. A wtedy np. jeśli ktoś miał brutto 1.300 zł emerytury, dostawać będzie 1.384 zł. Od 1 marca najniższa emerytura wzrośnie do 676,70 zł, o wskaźnik waloryzacji wzrosną także renty inwalidzkie, rodzinne, rolnicze i wszelkie dodatki specjalne.
Warto też poczekać do marca z przejściem na emeryturę, bo wtedy wyższa będzie kwota bazowa, może nawet o 220 zł więcej niż dziś i wtedy emerytura może być nawet o 100 zł większa.
Pomostówki inaczej
Emerytury pomostowe będą wypłacane między naszym odejściem z pracy, a uzyskaniem ustawowego wieku emerytalnego. Dostaną je osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. Muszą wykazać co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w tym co najmniej jeden dzień przed 1 stycznia 1999 r., zgodnie z dotąd obowiązującym wykazem tych prac z lutego 1983 r.
Na emeryturę pomostową uprawnieni będą mogli przejść na pięć lat, (w niektórych zawodach na 10 lat) przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego, czyli w wieku 55 lat kobiety, 60 lat mężczyźni. Muszą mieć też staż ubezpieczeniowy - 20 lat kobiety, 25 lat mężczyźni oraz rozwiązać umowę o pracę. Po 31 grudnia 2008 r. muszą pracować na pełnym etacie w zawodzie znajdującym się w załączonym do ustawy nowym wykazie prac szczególnych (36 prac) lub o szczególnym charakterze (24 prace).
MOTORYZACJA
Wyższe mandaty, więcej punktów karnych
Od kilku tygodni obowiązują wyższe mandaty karne za niektóre wykroczenia drogowe. Pewnie od połowy przyszłego roku, zaczną obowiązywać nowe, bardziej surowe zasady przydziału punktów karnych.
Na razie nad nowymi zasadami ,,punktowania' kierujących pracuje Komenda Główna Policji. Projekt ma być gotowy w styczniu. Mariusz Wasiak z Komendy Głównej Policji powiedział nam: - Na razie trudno mówić o jakichkolwiek konkretach. My przedstawiamy jedynie nasze propozycje, które trafią do komend policji w terenie, różnych organizacji, w tym motoryzacyjnych itp. I dopiero po zebraniu wszystkich opinii, ostateczną wersję projektu przedstawimy ministrowi administracji i spraw wewnętrznych.
Kiedy zatem punkty będą inaczej naliczane? - Nie wcześniej jak od połowy 2009 roku. Nie chcemy niczego robić pochopnie - dodał Wasiak.
Dlaczego proponujecie zmiany w zasadach przydziału punktów? - Wydaje się, że generalnie punkty się sprawdziły. Ale są wykroczenia, które kierowcy popełniają, bo pewnie nie zdają sobie sprawy jak są niebezpieczne. Przykładem niech będzie rozmowa przez telefon komórkowy, bez niezbędnego zestawu głośnomówiącego - dodaje Wasiak.
Zaufamy unijnym stacjom
16 grudnia br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Z projektu wynika, że w Polsce można będzie rejestrować samochody używane sprowadzone z Unii Europejskiej, o ile mają one ważne badania techniczne, wykonane w jednym z krajów Unii Europejskiej. A przypomnijmy, że wcześniej chcąc takie auto zarejestrować, trzeba było odwiedzić stację diagnostyczną.
Wprowadzenie tych przepisów wiąże się z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z czerwca 2008 r. Trybunał uznał, że Polska wprowadzając przed rejestracją w naszym kraju, wymóg badania technicznego importowanych pojazdów używanych, zarejestrowanych wcześniej w innych państwach UE, łamie zobowiązania wynikające z art. 28 Traktatu podpisanego przez Wspólnotę Europejską.
Projekt zmian w Kodeksie drogowym trafi niebawem do Sejmu. Najprawdopodobniej wejdzie w życie nie wcześniej jak późną wiosną 2009 roku.
Wyższa akcyza
Od stycznia 2009 obowiązuje wyższa akcyza na samochody o pojemności silnika powyżej 2 litrów. Zamiast dotychczasowych 13,6 procent, wyniesie ona 18,6 procenta. Czy w związku z tym o pięć procent zdrożeją auta? Trudno na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć. Obecnie dilerzy bardzo często przy sprzedaży nowych samochodów stosują znaczne upusty. Teraz zostanie pewnie zmuszeni do obniżenia marż. A niektórzy zapewne podniosą ceny. Ale nie wcześniej jak po wyprzedaży aut z rocznika 2008. A tych jest jeszcze wiele w salonach.
NIEPEŁNOSPRAWNI
Więcej pieniędzy
1 stycznia wchodzą w życie przepisy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zwiększają się dofinansowania do płac pracowników niepełnosprawnych. Dofinansowania do wynagrodzeń zastąpią dotychczasowy system polegający na wypłacie dofinansowań i refundacji składek na ubezpieczenia społeczne pracowników niepełnosprawnych.
Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona będzie od wymiaru czasu pracy niepełnosprawnego, stopnia jego niepełnosprawności, szczególnych schorzeń oraz typu pracodawcy, który go zatrudnia. Na przykład pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej otrzymają 160 proc. najniższego wynagrodzenia za osobę mającą znaczny stopień niepełnosprawności, 140 proc. za osobę ze stopniem umiarkowanym i 60 proc. za osobę posiadającą lekki stopień niepełnosprawności.
PENSJE
Wyższa płaca minimalna
Od 1 stycznia płaca minimalna wynosić będzie 1.276 zł, co spowoduje też wzrost innych naliczanych od niej wypłat, np. maksymalnej odprawy za zwolnienie pracownika z powodu likwidacji firmy lub stanowiska, zasiłku chorobowego dodatku za pracę nocną, odszkodowania za mobbing w pracy.
Najwięcej zyskają nauczyciele stażyści
Nauczyciele już od 1 stycznia będą zarabiali więcej. Najwięcej zyskają nauczyciele stażyści, bo ok. 500 zł. Trochę mniej kontraktowi, mianowani i dyplomowani.
W przyszłym roku pensje nauczycieli będą naliczane od dwóch kwot bazowych: - 2.177,86 zł od 1 stycznia do 31 sierpnia 2009 r. oraz 2.286,75 zł od 1 września do 31 grudnia 2009 r.
Nauczycielom przybędzie też obowiązków. W ramach pensum pedagog będzie musiał uczestniczyć w części ustnej egzaminu maturalnego, przeprowadzać sprawdzian na koniec szkoły podstawowej, egzamin gimnazjalny i zawodowy.
Zwiększy się też czas pracy do 40 godzin tygodniowo. To oznacza, że nauczyciel z podstawówki i gimnazjum będzie musiał pracować z dziećmi dwie godziny więcej tygodniowo. A belfrowie ze szkół ponadgimnazjalnych jedną. W tę pracę wliczone będą zajęcia dodatkowe, wycieczki dydaktyczne itp. Rozliczanie dodatkowych godzin będzie co pół roku.
PODATKI
Inne stawki
W przyszłym roku z dochodów rozliczać się będziemy według dwóch a nie trzech stawek podatkowych PIT. Będzie to 18 i 32 proc., będzie też jeden próg podatkowy, wynoszący 85 528 zł. Zarobimy trochę na tym i tak przykładowo przy pensji miesięcznej brutto będzie to 120 zł zysku rocznego, przy 1.500 zł - 216 zł, przy 5.000 zł - 931 zł.
Bez zmian zostaje podatek liniowy w działalności gospodarczej, z dochodów giełdowych, ze sprzedaży mieszkań - 19 proc. Tylko do 6 lutego można będzie składać w urzędach skarbowych wnioski o umorzenie zaległego podatku albo zwrot zapłaconego podatku od dochodów z pracy za granicą w latach 2003-2007.
Nowa ulga mieszkaniowa
Od 1 stycznia zmieniają się zasady opodatkowania dochodu ze sprzedaży nieruchomości. Znika dotychczasowa ulga meldunkowa, zastąpi ją zwolnienie z podatku od dochodu ze sprzedanego mieszkania, jeśli dochód ten w ciągu dwóch lat przeznaczymy na własne potrzeby mieszkaniowe, np. kupno mieszkania, domu, remont.
Pół roku na zgłoszenie fiskusowi
Jeśli po 31 grudnia 2008 r. odziedziczymy albo dostaniemy w darowiźnie dom, mieszkanie, działkę czy dużą gotówkę, będziemy mieli pół roku na zgłoszenie tego urzędowi skarbowemu. Musimy to zrobić, aby nie zapłacić podatku, a zwolnienie takie dotyczy małżonków, rodziców, dzieci, dziadków, rodzeństwa oraz ojczyma i macochy spadkodawcy lub darczyńcy.
PRAWO KARNE
Areszt tymczasowy wliczony
Szybkie sądy: w przyśpieszonych postępowaniach zniknie prawdopodobnie obowiązek wyznaczenia obrońcy z urzędu w przypadku, kiedy oskarżony nie ma obrońcy z wyboru. Zgodnie z propozycjami zmian zatrzymany będzie musiał być obligatoryjnie poinformowany o możliwości złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się karze.
Areszt tymczasowy: wyrok Trybunału Konstytucyjnego wymusił zmianę w liczeniu okresu trwania aresztu tymczasowego. Do tej pory aresztowanemu nie wliczał się do okresu przebywania w areszcie, czas, w którym siedział w więzieniu w innej sprawie. W ten sposób okres aresztowania często przekraczał maksymalny, określony przez kodeks, okres dwóch lat.
Pedofilia: gwałt pedofilski (popełniony wobec dzieci poniżej 15. roku życia) oraz kazirodczy zostanie uznany za zbrodnię. Sprawcy takich czynów będą musieli poddawać się terapii farmakologicznej i psychoterapii, które obniża ich popęd seksualny.
RODZINA
Dłuższe urlopy macierzyńskie
Do 20 tygodni wydłużony będzie od nowego roku urlop macierzyński i dotyczy to także kobiet, które już są na tym urlopie.
Sejm uchwalił tzw. ustawę prorodzinną, która zmienia przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw. Zasadnicza zmiana dotyczy wydłużenia urlopów macierzyńskich z 18 tygodni do 20 tygodni. Z dłuższego urlopu skorzystają także osoby, będące w dniu wejścia w życie zmian (tj. w dniu 1 stycznia 2009 r.) na macierzyńskim. W kolejnych latach będzie on stopniowo wydłużany, by ostatecznie w 2014 r., osiągnąć wymiar 26 tygodni. Ustawa dzieli ten urlop na część obowiązkową -20 tygodni i fakultatywną - 6 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka oraz część obowiązkową 31 tygodni i 8 tygodni fakultatywną w przypadku wieloraczków.
Nowym rozwiązaniem są tzw. urlopy ojcowskie. Każdy pracujący ojciec będzie miał prawo w ciągu 12 miesięcy od urodzenia się dziecka skorzystać z 2 tygodni dodatkowego urlopu. Pierwsi ojcowie będą mogli wykorzystać tydzień wolnego w 2010 r. A w pełnym wymiarze dopiero od 1 stycznia 2012 r.
WOJSKO
Tylko zawodowe
Pobór do zasadniczej służby wojskowej został zawieszony. Ci, młodzi mężczyźni, którzy do 4 grudnia ub.r. nie odebrali kart powołania albo nie zgłosili się do służby, automatycznie zostali przeniesieni do rezerwy. Teraz armia będzie zawodowa. Oznacza to, że mężczyzna chętny do pracy w wojsku podpisuje kontrakt na 12 lat. Po tym czasie będzie mógł przejść do służby stałej. Według aktualnie obowiązujących zasad szeregowy zawodowy dostaje 2,5 tys. zł pensji podstawowej plus dodatki.
Czy mężczyźni po ukończeniu 18. roku życia będą stawali przed komisją, jak to było dotychczas? W tej sprawie nie ma jasnej decyzji. Wszystko wskazuje na to, że nie, bowiem rejestracja ma się odbywać elektronicznie w oparciu o system PESEL. Oprócz profesjonalnej armii powstaną Narodowe Siły Zbrojne, złożone z żołnierzy, którzy zakończyli służbę czynną. Na razie brakuje wielu aktów prawnych i rozporządzeń w tej sprawie. Wedle planu, w pełni profesjonalna armia ma istnieć od 1 stycznia 2010 r.
ZDROWIE
O ubezpieczeniu zdrowotnym
Od 1 stycznia wszystkie osoby bezrobotne, zarejestrowane w Urzędzie Pracy, do ubezpieczenia zdrowotnego będzie zgłaszał pośredniak. Do tej pory najczęściej bywało tak, że osoba zarejestrowana w PUP, mająca status członka rodziny osoby ubezpieczonej nie była zgłaszana do ubezpieczenia zdrowotnego przez pośredniak.
Wyjaśnijmy prościej na przykładzie.
Mąż pracuje (w Polsce, kraju UE lub Islandii, Norwegii, Liechtensteinie, Szwajcarii), a żona jest zarejestrowana w polskim pośredniaku, ale nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Mimo to ma jednak ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ zgłosił ją do tego ubezpieczenia pracujący małżonek (żona ma status tzw. członka rodziny).
Od nowego roku ten przepis przestanie obowiązywać. Teraz każda osoba zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna, podlegać będzie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, o ile nie będzie podlegać ubezpieczeniu z innego tytułu. Urząd pracy musi zgłosić taką osobę do ubezpieczenia zdrowotnego, nawet jeśli będzie posiadać status członka rodziny.
Co to oznacza w praktyce? Osoby, które dotychczas zgłaszały do swojego ubezpieczenia zdrowotnego kogoś bliskiego, do tej pory zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy, powinny dokonać wyrejestrowania tej osoby z tego ubezpieczenia z dniem 1.01.2009 r. Jeśli pracują w Polsce, powinni to zgłosić w swoim zakładzie pracy, a ten powiadomi ZUS. Inaczej wygląda załatwienie formalności w przypadku, gdy zgłaszający kogoś do ubezpieczenia pracuje za granicą i tam jest ubezpieczony.
W tej sytuacji to osoba zarejestrowana w pośredniaku (czyli ten członek rodziny, nie posiadający ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce), a posiadający prawo do świadczeń zdrowotnych na podstawie formularzy typu E106, E109 i E121 powinien skontaktować się z Lubuskim Oddziałem Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia i pisemne zgłosić fakt uzyskania własnego tytułu ubezpieczenia. Koniecznie też musi dostarczyć zaświadczenie potwierdzające zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby bezrobotnej, wydane przez powiatowy urząd pracy.
Więcej informacji: Wydział Spraw ¦wiadczeniobiorców LOW NFZ, tel. 0 68 328 7670, 0 68 328 7619, 0 68 328 7754.
ZUS
Co wpłynie na składki
Zmiany od 1 stycznia 2009 r., które mogą mieć wpływ na rozliczenia składek na ubezpieczenia społeczne to, m.in. :
zmiana minimalnego wynagrodzenia do kwoty 1.276 zł, mająca wpływ na podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla początkujących przedsiębiorców. Deklarowana przez nich podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie będzie mogła być niższa niż 382,80 zł (30 proc. z 1.276 zł);
zmiana prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej do kwoty 3.193 zł, mająca wpływ na kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do pułapu 30-krotności tego wynagrodzenia, czyli do kwoty 95.790 zł;
zmiana zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla prowadzących działalność pozarolniczą i osób współpracujących, która ma polegać na tym, że podstawę wymiaru tych składek będzie stanowiła kwota deklarowana nie niższa niż 60 procent prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ma wynosić 1.915,80 zł (60 proc. z 3.193 zł). Ponadto składka tak wyliczona ma być płacona przez cały rok (dotychczas zmienia się co trzy miesiące i jest wyliczana od 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale).
Forum
Brak odpowiedzi na forum w tym temacie
Opcja odpowiadania na forum jest aktualnie niedostępna.